سقف وافل چیست؟

سقف وافل نوعی سازه بتنی است که به‌وسیله بتن مسلح ساخته می‌شود؛ ظاهری پنجره‌ای‌شکل و مدرن دارد و همان‌طور که از اسمش پیداست، شبیه نان وافل بوده و دلیل نام‌گذاری آن نیز به‌همین‌خاطر است. بیش‌ترین کاربرد آن در سقف‌هایی با ارتفاع بیش از 12 متر است؛ مانند فرودگاه‌ها، سالن‌ها و ایستگاه‌های مترو. در ادامه با کاربردها و نحوه اجرای آن آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.

سقف وافل چیست؟

سقف وافل در اصل نوعی سقف بتنی است که می‌تواند ظاهر و زیبایی قابل توجهی داشته باشد و از نظر اقتصادی و تکنیکی یکی از سقف‌های بی‌نظیر ساختمانی به شمار می‌رود. برای اجرای این نوع سقف‌ها از قالب‌های وافل استفاده می‌شود که می‌توانند وزن مرده ساختمان را به شکل قابل توجهی کاهش داده و در نهایت نمای زیبایی به سطح زیرین سقف ساختمان‌ها بدهند. سقف‌های وافل از قرن ۱۹ میلادی تاکنون در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته و تغییرات و پیشرفت‌های قالب توجهی نیز داشته‌اند. این سقف‌ها می‌توانند به دو روش یک‌طرفه و دوطرفه اجرا شوند که هرکدام می‌توانند در پروژه‌های ساختمانی خاصی به کار بروند.

جزئیات سقف وافل

سقف وافل که از قدمت و تاریخچه طولانی‌مدتی برخوردار است می‌تواند ویژگی‌های قابل توجهی داشته باشد و به همین دلیل در بسیاری از پروژه‌ها جایگزین سایر سقف‌ها می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های این سقف می‌تواند موارد زیر را عنوان کرد:

• دارای قالب‌بندی و اشکال مختلفی است و نیازی به برشکاری‌های اضافی ندارد.
• باعث کاهش فاصله آرماتورها می‌شودضخامت آن کمتر از دال بتنی است که می‌تواند به استفاده حداکثری از فضا کمک کند.
• برای سقف‌های با دهانه‌های بلند و نامنظم کاربرد دارد
• در برابر خمش‌های ناگهانی مقاوم است
• از لرزش‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند
• در مصرف مصالح مختلف صرفه‌جویی می‌کند.

حداکثر دهانه سقف وافل

حداکثر دهانه سقف وافل یک طرفه 8 و نهایتا 9 متر توصیه می گردد. البته اگر دهانه ای با طول بیشتر داشته باشیم بهتر است به سراغ طراحی و اجرای سقف وافل دو طرفه برویم.

برای تعیین حداکثر فاصله ستون برای سقف وافل باید به نوع قالب توجه داشت. این قالب ها با توجه به عملکردشان به دو نوع یکطرفه و دو طرفه تقسیم می‌شوند و مشخصا دارای حداکثر دهانه یکسان نیستند.

مزایا و معایب سقف وافل

مزایای سقف وافل

در این بخش به ذکر مزایای سقف وافل می پردازیم:

1. حذف انواع بلوک ها و تیرچه های پیش ساخته شده
2. حذف تیرچه های دوبل به دلیل اجرای تیرچه های درجا و نداشتن محدودیت در استفاده از سایز میلگرد در تیرچه ها
3. حذف مراحل و هزینه های ساخت تیرچه پیش ساخته، حمل و نقل، انبار کردن و انتقال به طبقات های دیگر
4. عدم نیاز به جابجایی خاموت و شکستن بتن سر تیرچه و سهولت میلگرد گذاری در سقف
5. ایجاد نصب ورق برای ساپورت های تاسیساتی در کف تیرچه ها، در قبل از بتن ریزی
6. قابل استفاده در انواع اسکلت های بتنی و فلزی
7. کاهش مصرف بتن و میلگرد به دلیل کاهش وزن سقف نسبت به سایر سقف های موجود و سنتی
8. به دلیل سبک بودن قالب و مدون بودن آن، زیرسازی ساده و هزینه کم و اجرای سریع تر با کیفیت نسبتا بالاتر نسبت به سقف های مرسوم
9. با تغییر دادن نحوه مونتاژ قالب می توان سقف را به صورت دال یک طرفه و دوطرفه اجرا نمود
10. استفاده از سقف سازه ای به عنوان سقف نمایان (اکسپوز) و حذف نازک کاری در مشاعات و پارکینگ
11. ایمنی در اجرا، حریق و زلزله
12. امکان عبور تاسیسات از داخل سقف و در پی آن کاهش هزینه کف سازی و بار مرده سقف
13. اجرای اقتصادی دهانه های بزرگ
14. ممان اینرسی و صلبیت خوب به دلیل بتن ریزی یکپارچه سقف که نتیجه آن کاهش قابل توجه لرزش سقف خواهد بود
15. نظارت دقیق به مصرف و آرایش میلگرد تا لحظه قبل از بتن ریزی
16. به دلیل جنس قالب وافل، جذب آب بتن انجام نمی شود و ویبراسیون در آن به صورت کامل انجام خواهد شد
17. وزن بتن این سقف حداقل 240 kg/m می باشد
18. وزن میلگرد سقف حداقل 2 kg/m 7 می باشد.
19. مطابق با آیین نامه های معتبر ایران و جهان می باشد
20. یکی از بهترین و اقتصادی ترین روشهای اجرای صنعتی سقف های مُجَوَّف
21. به دلیل غیر ماندگار بودن قالب و بازیافت آن، مراقب محیط زیست و سرمایه ملی خواهد بود
22. وافل نیاز به چرب کردن ندارد و حداقل تکرار استفاده از آن50 مرتبه می باشد که درصورت استفاده درست
23. با آب به راحتی شسته و تمیز می گردد
24. سبک بودن قالب که در کارگاه توسط یک نفر هم قابل حمل می باشد
25. حجم بتنی مصرفی خیلی کمتر از سقف های دیگر می باشد
26. سقف وافل در برابر جمع شدگی مقامت بالایی دارد
27. حذف تمامی تیرهای میانی و کم شدن ارتفاع تمام شده در سازه

معایب سقف وافل

1. در ادامه به ذکر معایب سقف وافل می پردازیم:
2. قالب بندی این سقف به دلیل نیاز به ابزارهای خاص بسیار پرهزینه است.
3. ارتفاع طبقه بیشتر است و در نتیجه تعداد طبقات کاهش می یابد.
4. اگر از تأسیسات عبور داده شده در دال وافل به خوبی نگهداری نشود، دال دچار آسیب دیدگی خواهد شد.
5. برای ساخت آن نیاز به کارگران ماهر می باشد.
6. برای سطوح شیب دار مناسب نیست،اگر سطح شیب داری داشته باشیم باید با پر کردن آن را مسطح کنیم،برای پر کردن نیاز به خاک مناسب داریم.
7. به دلیل سبک بودن برای مناطقی با بادهای خیلی شدید و یا مناطقی با جریان های سیکلونیک مناسب نخواهد بود.

مراحل اجرای سقف وافل

• زیر سازی سقف وافل
• قالب بندی و چیدن قالب های آریس وافل
• آرماتور بندی تیر و سقف
• بتن ریزی سقف وافل
• قالب برداری و برچیدن پایه های اطمینان

نحوه اجرای سقف وافل

اجرای سقف وافل به طور کلی به سه روش انجام می‌گیرد.

اجرای درجای سقف وافل

اجرای درجا، اجرای پیش‌ساخته، اجرای آماده که هر یک از آن‌‌ها در ادامه به طور مفصل تشریح خواهند شد.

در این روش پس از ساخت دیوارها و ستون‌ها، داربست بندی عمودی و افقی صورت می‌گیرد.

پس از آن قالب‌های وافل، روی داربست‌ها قرار می‌گیرند.

قالب‌ها معمولاً به شکل مکعب مربع، مکعب مستطیل و یا مثلثی شکل هستند.

فضایی بین قالب‌ها آرماتور‌بندی می‌شود.

پس از اتمام آرماتور‌بندی مرحله بتن‌ریزی انجام می‌گیرد.

آخرین مرحله اجرای درجای این نوع از سقف هم قالب‌برداری است.

این روش کم هزینه‌ترین روش اجرای سقف وافل است که در ایران معمولاً این نوع از سقف به این روش اجرا و ساخته می‌شوند.

اجرای پیش‌ساخته سقف وافل

این روش که ساده‌ترین روش اجرای وافل است که در آن وافل‌ها به صورت تکی و جداگانه در کارخانه یا کارگاه ساخته می‌شوند و در جایی که قرار است اجرا شوند به هم متصل می‌شوند.

بتن‌ریزی نهایی نیز برای محکم شدن وافل‌ها به هم اجرا می‌شود.

در ادامه به صورت فهرست‌وار مراحل اجرای این نوع سقف پیش‌ساخته آورده شده است:

اجرای آماده سقف وافل

در این نوع از اجرای سقف وافل ، سقف به طور کامل در کارگاه یا کارخانه در ابعاد و اندازه‌های دلخواه ساخته می‌شود و در محل نصب می‌شود.

این روش پر هزینه‌ترین روش اجرای این نوع سقف در بین انواع روش‌های اجرای سقف وافل است.

در عین حال اجرایی بسیار سریع و راحت بوده که در سال‌های اخیر با پیشرفت تکنولوژی بسیار رواج پیدا کرده است.

تفاوت سقف وافل و یوبوت

دو سیستم سقف وافل و سقف یوبوت را می توان از جهات مختلفی مورد بررسی قرار داد. این دو نوع سقف جزو پرکاربردترین سیستم های سازه ای هستند که در پروژه های بسیار عظیم مورد بهره وری قرار می گیرند. از این رو در ادامه به بررسی تفاوت سقف وافل و یوبوت خواهیم پرداخت.

• یکی از مواردی که می توان سقف وافل و سقف یوبوت را بررسی نمود، تکنولوژی و تاریخچه به کار رفته در آن است. سقف وافل به عنوان یکی از قدیمی ترین سقف های شناخته شده است که در آثار تاریخی بسیاری به کار رفته است. پس این نوع سقف، یک سیستم قدیمی بوده است. در صورتی که سقف یوبوت یک تکنولوژی نوین محسوب می شود.
• سقف یوبوت به دلیل اینکه وزن بالاتری دارد نسب به سقف وافل عملکرد بدتر و ضعیف تری را در برابر زلزله از خود نشان می دهد.
• یکی از معایب سقف یوبوت وزن مرده بالای آن در مقایسه با سقف های دیگر از جمله سقف وافل است.
• سقف وافل و سقف یوبوت دارای دو مقطع متفاوت بوده اند. سقف وافل دارای مقطعی به شکل T بوده است. همچنین شکل مقطع به کار رفته در سقف یوبوت به صورت I بوده است.
• علی رغم اینکه سقف یوبوت مقطع I شکل درست می کند ولی در قسمت پایینی آن بتن است که نقس سازه ای ندارد. به همین علت وزن مرده ساختمان را زیاد می کند. این مقطع I شکل در مقاطع فلزی کارآمد بوده که مقاومت فشار و کششی آن برابر هستند ولی در مقاطع بتنی این طور نیست.
• در مقاطع بتنی مقطع T شکل بهتر عمل می کند. چون بتن پایین را که نقش سازه ای دارد، حذف می کند. به همین دلیل است که سقف وافل مزیت های بیشتری نسبت به سقف یوبوت دارد. دال پایین مقطع I شکل فقط نقش کاور میلگرد را دارد که در سقف وافل بتن ناکارآمد به طور کامل حذف شده است.
• در سقف های وافل تنها یک دال بتنی به کار می رود. ضخامت این دال چیزی در حدود 7 سانتی متر بوده است. همچنین مقاومتی که سقف وافل از خود در برابر آتش سوزی نشان می دهد، کمتر از سقف یوبوت است.
• انتقال صوت از دیگر مواردی است که می توان به مقایسه سقف وافل و سقف یوبوت پرداخت. سقف وافل در رابطه با این مورد ضعف بیشتری را از خود نشان می دهد. دلیل آن نیز همان طور که قبلا اشاره شد وجود یک لایه بتنی است. در حالی که در سقف یوبوت دو لایه بتنی مقاوم به کار گرفته شده است، به همین علت می تواند تاثیر بسیار چشم گیری را در انتقال صوت از خود نشان دهد.
• سقف وافل در مواردی برتری هایی نسبت به سقف یوبوت دارد. قالب هایی که در سقف وافل به کار می روند به صورت غیر ماندگار هستند. به همین دلیل می توان تا زمان استهلاک کامل آن ها، بهره لازم را برد. در قالب های یونیت قضیه کمی فرق دارد. بدین صورت که قالب هایی که در سقف یوبوت به کار رفته اند، ماندگار هستند و همین امر موجب یک بار مصرف بودن آن ها می شود و برای تغییر آن ها باید برای متراژ کل سقف ها را در نظر گرفت. پس استفاده از سقف های وافل اقتصادی تر می باشد.