شرایط عمومی پیمان
شرایط عمومی پیمان مجموعه‌ای از ضوابط و مقررات است که در قراردادهای عمرانی و ساخت‌وساز به‌کار می‌رود. شرایط عمومی پیمان به منظور تنظیم روابط میان کارفرما (یا صاحب‌کار) و پیمانکار تدوین شده و جزئیات مختلفی از جمله نحوه اجرای پروژه، پرداخت‌ها، تغییرات و فسخ قرارداد را شامل می‌شود. در ایران، شرایط عمومی پیمان در چارچوب ضوابط و مقررات تدوین شده توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور قرار دارد. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین جوانب شرایط عمومی پیمان پرداخته می‌شود.
پیمان در قراردادهای پیمانکاری چیست؟
پیمان در قراردادهای پیمانکاری به یک توافق یا قرارداد رسمی اشاره دارد که بین دو یا چند طرف، معمولاً کارفرما و پیمانکار، بسته می‌شود. این قرارداد شامل مجموعه‌ای از شرایط، مسئولیت‌ها، و وظایف است که هر یک از طرفین ملزم به رعایت آن‌ها هستند.
در این نوع قراردادها، پیمانکار متعهد می‌شود که یک پروژه خاص یا مجموعه‌ای از وظایف را با رعایت شرایط و مقررات تعیین شده توسط کارفرما انجام دهد. از سوی دیگر، کارفرما متعهد می‌شود که در ازای انجام این کارها، مبلغ معینی به پیمانکار پرداخت کند.
قراردادهای پیمانکاری می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند، مانند قراردادهای قیمت ثابت، قراردادهای درصدی، و یا قراردادهای مبتنی بر زمان و مواد. هر یک از این انواع دارای شرایط و ضوابط خاص خود هستند که باید در هنگام تنظیم قرارداد مورد توجه قرار گیرند.
مهم‌ترین جوانب شرایط عمومی پیمان
- تعاریف و کلیات
در ابتدای شرایط عمومی پیمان، تعاریف و مفاهیم اصلی که در قرارداد به کار می‌روند، توضیح داده می‌شوند. این تعاریف شامل اصطلاحاتی مانند کارفرما، پیمانکار، مشاور، کارگاه، پروژه، پیمان و … می‌شوند.
- موضوع پیمان
این بخش شامل توضیحاتی درباره‌ی نوع و محدوده‌ی کارهایی است که پیمانکار باید انجام دهد. موضوع پیمان به‌طور دقیق و با جزئیات مشخص می‌شود تا از هرگونه ابهام جلوگیری شود.
- اسناد و مدارک پیمان
این بخش شامل لیستی از اسناد و مدارکی است که قرارداد براساس آن‌ها منعقد شده است. این اسناد معمولاً شامل نقشه‌ها، مشخصات فنی، فهرست‌بها، شرایط عمومی و خصوصی پیمان و سایر مدارک مرتبط است.
- مدت پیمان
مدت زمانی که پیمانکار برای تکمیل پروژه در اختیار دارد، در این بخش تعیین می‌شود. همچنین، شرایط و ضوابط تمدید مدت پیمان نیز در این بخش ذکر می‌شود.
- مبلغ پیمان و نحوه پرداخت
مبلغ کل پیمان و نحوه‌ی پرداخت آن به پیمانکار در این بخش مشخص می‌شود. این پرداخت‌ها ممکن است به صورت پیش‌پرداخت، پرداخت‌های مرحله‌ای و پرداخت نهایی صورت گیرد.
- تعدیل قیمت‌ها
در شرایطی که تغییرات قیمتی قابل توجه در بازار رخ دهد، ممکن است نیاز به تعدیل قیمت‌ها باشد. این بخش شامل مقررات و فرمول‌های مربوط به تعدیل قیمت‌ها است.
- ضمانت‌نامه‌ها
پیمانکار موظف است ضمانت‌نامه‌هایی مانند ضمانت‌نامه بانکی، ضمانت‌نامه حسن اجرای کار و ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت را ارائه دهد. این ضمانت‌نامه‌ها به منظور اطمینان از اجرای صحیح و به‌موقع پروژه از سوی پیمانکار است.
- پیشرفت کار و تحویل پروژه
نحوه‌ی نظارت بر پیشرفت کار و شرایط تحویل موقت و قطعی پروژه در این بخش توضیح داده می‌شود. این شامل بررسی کیفیت کار، تست‌ها و بازرسی‌ها و همچنین مراحل تحویل پروژه به کارفرما است.
- تغییرات در کار
شرایط و ضوابطی که به کارفرما اجازه می‌دهد تغییرات لازم را در محدوده کارها اعمال کند، در این بخش ذکر می‌شود. همچنین، نحوه محاسبه هزینه‌ها و زمان‌بندی‌های جدید برای تغییرات نیز مشخص می‌شود.
- فسخ قرارداد
شرایطی که تحت آن‌ها کارفرما یا پیمانکار می‌توانند قرارداد را فسخ کنند، در این بخش مشخص شده است. این شرایط شامل نقض تعهدات، عدم پرداخت‌ها، تأخیرهای غیرموجه و سایر موارد مرتبط است.
- مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین
مسئولیت‌ها و تعهدات هر یک از طرفین قرارداد به‌طور دقیق در این بخش توضیح داده می‌شود. این شامل مسئولیت‌های اجرایی، مالی، حقوقی و سایر تعهدات مربوطه است.
- حل اختلافات
در صورت بروز اختلاف میان کارفرما و پیمانکار، نحوه حل و فصل این اختلافات در این بخش توضیح داده می‌شود. این ممکن است شامل میانجی‌گری، داوری یا مراجعه به محاکم قضایی باشد.
- سایر مقررات
سایر مقررات و شرایطی که ممکن است برای اجرای صحیح قرارداد ضروری باشد، در این بخش آورده می‌شود.
شرایط عمومی پیمان به عنوان چارچوبی استاندارد در قراردادهای عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به تنظیم روابط و مسئولیت‌های طرفین کمک می‌کند. این شرایط به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تضادها و اختلافات احتمالی جلوگیری کرده و روند اجرای پروژه را بهبود بخشند.
دانلود متن کامل شرایط عمومی پیمان:
sharayetomoomipeiman
خلاصه ای از محتویات فایل
تعاریف ومفاهیم
ماده ۱. پیمان
پیمان، مجموعه اسناد و مدارکی است که در ماده ۲ موافقتنامه پیمان، درج شده است.
ماده ۲. موافقتنامه
موافقتنامه، سندی است که مشخصات اصلی پیمان، مانند مشخصات دوطرف، موضوع، مبلغ و مدت پیمان، در آن بیان شده است.
ماده ۳. شرایط عمومی
شرایط عمومی پیمان، مفاد همین متن است که شرایط عمومی حاکم بر پیمان را تعیین می‌کند.
ماده ۴. شرایط خصوصی
شرایط خصوصی، شرایط خاصی است که به منظور تکمیل شرایط عمومی، برای این پیمان، با توجه به وضعیت و ماهیت آن، تنظیم شده است. موارد درج شده در شرایط خصوصی، هیچ‌گاه نمی‌تواند مواد شرایط عمومی را نقض کند.
ماده ۵. برنامه زمانی اجرای کار
الف) برنامه زمانی کلی: برنامه‌ای است که در آن، زمانبندی کلی کارهای مورد پیمان بر حسب ماه، منعکس گشته و در اسناد و مدارک پیمان درج شده است.
ب) برنامه زمانی تفصیلی: برنامه‌ای است که زمانبندی فعالیت‌های مختلف کارهای موضوع پیمان، به تفصیل و در چارچوب برنامه زمانی کلی، در آن آمده است.
ماده ۶. کارفرما
کارفرما، شخص حقوقی است که یک سوی امضا کننده پیمان است و عملیات موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان، به پیمانکار واگذار کرده است. نمایندگان و جانشین‌های قانونی کارفرما، در حکم کارفرما می‌باشند.
ماده ۷. پیمانکار
پیمانکار، شخص حقوقی یا حقیقی است که سوی دیگر امضا کننده پیمان است و اجرای موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان، به عهده گرفته است. نمایندگان و جانشین‌های قانونی پیمانکار، در حکم پیمانکار می‌باشند.
ماده ۸. مدیر طرح
مدیر طرح، شخص حقوقی است که به منظور مدیریت اجرای کار، در چارچوب اختیارات تعیین شده در اسناد و مدارک پیمان، از سوی کارفرما به پیمانکار معرفی می‌شود.
ماده ۹. مهندس مشاور، مهندس ناظر
الف) مهندس مشاور: شخص حقوقی یا حقیقی است که برای نظارت بر اجرای کار، در چارچوب اختیارات تعیین شده در اسناد و مدارک پیمان، از سوی کارفرما به پیمانکار معرفی می‌شود.
ب) مهندس ناظر: نماینده مقیم مهندس مشاور در کارگاه است و در چارچوب اختیارات تعیین شده در اسناد و مدارک پیمان به پیمانکار معرفی می‌شود.
ماده ۱۰. رئیس کارگاه
رئیس کارگاه، شخص حقیقی دارای تخصص و تجربه لازم است که پیمانکار، او را به مهندس مشاور معرفی می‌کند تا اجرای موضوع پیمان در کارگاه را سرپرستی کند.
ماده ۱۱. پیمانکار جزء
پیمانکار جزء، شخص حقیقی یا حقوقی است که تخصص در انجام کارهای اجرایی را دارد و پیمانکار برای اجرای بخشی از عملیات موضوع پیمان، با او قرارداد می‌بندد.
ماده ۱۲. کار، کارگاه، تجهیز و برچیدن کارگاه
الف) کار: عبارت است از مجموعه عملیات، خدمات یا اقدامات مورد نیاز برای آغاز کردن، انجام و پایان دادن عملیات موضوع پیمان و شامل کارهای دائمی است که باقی خواهد ماند و به عنوان موضوع پیمان تحویل کارفرما می‌گردد، و کارهای موقتی است که به منظور اجرا و نگهداری موضوع پیمان انجام می‌شود.
ب) کارگاه: محل یا محل‌هایی است که عملیات موضوع پیمان در آن اجرا می‌شود یا به منظور اجرای پیمان، با اجازه کارفرما از آن استفاده می‌کنند. کارگاه‌ها یا کارخانه‌های تولیدی خارج از محل‌ها و زمین‌های تحویلی کارفرما، که به منظور ساخت تجهیزات یا قطعاتی که در کار نصب خواهد شد مورد استفاده قرار می‌گیرد، جزو کارگاه به شمار نمی‌آید.
ج) تجهیز کارگاه: عبارت از عملیات، اقدام‌ها و تدارکاتی است که باید به صورت موقت برای دوره اجرا انجام شود، تا آغاز کردن و انجام دادن عملیات موضوع پیمان، طبق اسناد و مدارک پیمان، میسر شود.
د) برچیدن کارگاه: عبارت از جمع‌آوری مصالح، تجهیزات، تأسیسات و ساختمان‌های موقت، خارج کردن مواد زائد، مصالح، تجهیزات، ماشین‌آلات و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه و تسطیح و تمیز کردن محل‌های تحویلی کارفرما می‌باشد.
ماده ۱۳. مصالح، تجهیزات، مصالح و تجهیزات پای کار، ماشین‌آلات و ابزار، تأسیسات و ساختمان‌های موقت، وسایل
الف) مصالح: عبارت از مواد، اجناس و کالاهایی است که در عملیات موضوع پیمان مصرف یا نصب شده و در کار باقی می‌ماند.
ب) تجهیزات: عبارت از دستگاه‌ها و ماشین‌آلاتی است که در عملیات موضوع پیمان نصب شده و در کار باقی می‌ماند.
ج) مصالح و تجهیزات پای کار: عبارت از مصالح و تجهیزاتی است که پیمانکار، با توجه به اسناد و مدارک پیمان برای اجرای موضوع پیمان، تهیه کرده و در محل یا محل‌هایی از کارگاه که در طرح جانمایی تجهیز کارگاه به عنوان انبار کارگاه یا محل انباشت مصالح تعیین گردیده است، نگهداری و حفاظت می‌کند. مصالح و تجهیزات موجود در محل مصرف یا نصب نیز مصالح و تجهیزات پای کار نامیده می‌شود. (تبصره: قطعات پیش ساخته و تجهیزاتی که در اجرای موضوع پیمان، با اجازه کارفرما و زیر نظر مهندس مشاور، در کارگاه‌ها یا کارخانه‌های تولیدی خارج از کارگاه ساخته شده است نیز در حکم مصالح و تجهیزات پای کار به شمار می‌رود.)
د) ماشین‌آلات و ابزار: عبارت از دستگاه‌ها، تجهیزات، ماشین‌آلات، و به طور کلی، ابزارهای اجرای کار است که به منظور اجرای موضوع پیمان به صورت موقت به کار گرفته می‌شود. ماشین‌آلات و ابزار را ممکن است ماشین‌آلات نیز بنامند.
ه) تأسیسات و ساختمان‌های موقت: عبارت از انواع ساختمان‌ها، محوطه‌سازی‌ها، انبارها، تأسیسات آب، برق، سوخت و مخابرات، شالوده دستگاه‌ها، و به طور کلی، تأسیسات و بناهایی است که به صورت موقت برای دوره اجرا تأمین شده و جزو کارهای تجهیز کارگاه به شمار می‌رود.
و) وسایل: عبارت از اثاثیه اداری، مسکونی، آشپزخانه و دیگر لوازم مورد نیازی است که برای دوره اجرا تأمین شده و جزو تجهیز کارگاه منظور می‌شود.
شرایط عمومی پیمان مجموعه‌ای از ضوابط و مقررات است که برای تنظیم روابط و مسئولیت‌های کارفرما و پیمانکار در قراردادهای عمرانی و ساخت‌وساز تدوین شده است. این شرایط شامل تعاریف اصلی، موضوع و مدت پیمان، اسناد و مدارک مرتبط، نحوه پرداخت و تعدیل قیمت‌ها، ضمانت‌نامه‌ها، پیشرفت و تحویل پروژه، تغییرات در کار، فسخ قرارداد، مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین، و روش‌های حل اختلافات می‌باشد. هدف اصلی این شرایط، ایجاد چارچوبی استاندارد برای اجرای صحیح و منظم پروژه‌ها و جلوگیری از بروز تضادها و اختلافات احتمالی است.