انواع آسانسور
امروزه به دلیل ساخت آپارتمان ها و مجتمع های مرتفع، استفاده از آسانسور امری ضروری می باشد. عدم وجود این وسیله در ساختمان های چند طبقه رفت و آمد افراد را سخت می کند و از ارزش ساختمان می کاهد.
آسانسور یا بالابر وسیله ای برای انتقال از طبقهای به طبقه دیگر در ساختمان های مختلف میباشد و در واقع اتاقک متحرکی است که میتوان توسط آن به طبقات بالا یا پایین رفت. در ادامه ما به معرفی انواع مختلف اسانسور، کاربرد، مزایا و معایب آنها میپردازیم. با ما همراه باشید.
انواع آسانسور کششی
- یکی از رایج ترین انواع آسانسور که در بسیار از پروژه های مسکونی کاربرد دارند، انواع آسانسور کششی است.
- در ساختمان آسانسور کششی، تجهیزاتی از جمله موتور، سیم بکسل و وزنه های تعادلی مکانیزم حرکت به سمت بالا و پایین را فراهم می کنند.
- وزنه های تعادلی برای خنثی کردن فشار وزن افراد سوار بر آسانسور کاربرد دارند.این وزنه ها در چاله یا چاه آسانسور تعبیه می شوند.
- موتور آسانسور کششی که از نوع الکتریکی است، در اتاقی جداگانه به نام اتاق آسانسور قرار می گیرد.
- سیم بکسل نیز از یک طرف به قرقره متصل به موتور و از طرف دیگر به بدنه آسانسور متصل است.
- قرقره انرژی مورد نیاز برای چرخیدن موتور الکتریکی را تامین می کند. به این ترتیب سیم بکسل آسانسور را بین طبقات جابجا می کند.
مطلب پیشنهادی: اجرای آسانسور
لازم به ذکر است که آسانسورهای کششی به دو دسته تقسیم می شوند که عبارت اند از:
آسانسور کششی دنده ای (Geared Traction Elevator)
در انواع آسانسور کششی دنده ای، موتور به یک گیربکس متصل است. انتقال نیرو از موتور به قرقره از طریق گیربکس صورت می گیرد.
این مدل از انواع آسانسور ها با سرعتی معادل ۵۰۰ فوت بر دقیقه کار می کنند.
آسانسور کششی بدون دنده (Gearless Traction Elevator)
در انواع آسانسور کششی بدون دنده، خبری از گیربکس برای انتقال قدرت و تنظیم سرعت قرقره نیست.
همین مسئله باعث شده است که بتوانند با سرعت ۲۰۰۰ فوت بر دقیقه کار کنند.
برای نصب آسانسور کششی در آسمان خراشها به سراغ این مدل از آسانسورها میروند.
مزایای آسانسور کششی
- نصب و راه اندازی آسان آسانسورهای کششی
- تعمیر و نگهداری آسان و به صرفه
- سادگی سیستم فرمان آسانسورهای کششی
- سرعت بیشتر نسبت به سیستم هیدرولیکی
- مصرف انرژی کمتر نسبت به سیستم هیدرولیکی
معایب آسانسور کششی
- انواع آسانسورهای کششی نیاز به موتورخانه دارند.
- نیاز به فضای بیشتر نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی
- نیاز به فضای زیاد برای نصب و راه اندازی موتور خانه
- در هنگام شروع حرکت و هنگام ایستادن نمیتواند نرم و آرام عمل کند.
- سر و صدای بیشترنسبت به آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسور هیدرولیک (آسانسور جکی)
آسانسور هیدرولیک یکی از انواع آسانسور است. در گذشته آسانسورهای هیدرولیک بر اساس قانون پاسکال کار میکردند؛ به گونهای که ظرفی پر از روغن که در سمتی سطح مقطع کوچک و در سمت دیگر سطح مقطع بزرگتری داشت و با فشار آوردن به یک سمت، سمت دیگر دستگاه در جهت عمودی جابهجا میشد. اما آسانسورهای امروزی متشکل است از موتور الکتریکی پمپ فشار روغن و جک هیدرولیک که همه این وسایل در چاهک آسانسور و در زیر کابین قرار میگیرد.
در آسانسورهای هیدرولیک به دلیل وجود نداشتن کادر وزنه تمام بار کابین آسانسور و مسافران توسط سیستم جک هیدرولیک جابهجا میشود این امر باعث نیاز به موتورهای قویترین نسبتبه آسانسور کششی میشود؛ موتور این آسانسورها به همراه یک شیر الکتریکی مخصوص -که اصطلاحاً پاوریونیت نامیده میشود- در ظرف روغن غوطهور هستند و وظیفه تامین فشار روغن برای جک هیدرولیک را دارند.
در این انواع آسانسور تنها در حرکت رو به بالا نیاز به کار کردن موتور وجود دارد و حرکت رو به پایین آسانسور تنها با باز شدن شیر پاوریونیت صورت می گیرد. به صورت کلی، میتوان گفت میزان انرژی مصرفی آسانسورهای هیدرولیک برابر با آسانسورهای کششی است.
به دلیل وجود سیستم جک هیدرولیک از این انواع آسانسور ها در ساختمانهای با بیش از پنج طبقه استفاده نمیشود. با وجود این محدودیت، اخیراً ا آسانسورهای هیدرولیک در مصارف خانگی محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده اند. در اروپا ۷۰ درصد از آسانسورهای زیر پنج طبقه هیدرولیک هستند. این امر به خاطر نرمی در زمان حرکت، خرابی آسانسور و استهلاک بسیار کم، توانایی جابهجایی بارهای بسیار سنگین، امکان ایجاد آسانسورهای زیبا و شیشهای، عدم نیاز به موتورخانه در پشتبام و امنیت بسیار بالا در هنگام وقوع زلزله است.
مزایای آسانسور هیدرولیک
- حذف موتورخانه از بالای چاه آسانسور
- انعطاف پذیری در تعیین محل موتورخانه
- نصب و سرویس آسان، ایمن و کم هزینه
- ایمنی بالا
- نجات اضطراری ساده تر
- حرکت نرم و عملکرد کم صدا
- انعطاف پذیری در طراحی کابین و درب ها
- آزادی عمل در طراحی آسانسورهای سنگین
معایب آسانسور هیدرولیک
- محدودیت طول مسیر
- محدودیت سرعت
- حساسیت به دما
- حساسیت به وزن بار
آسانسور روملس
آسانسور روملس یا به اختصار آسانسور ام آر ال (Machine Room Less)، نوعی از آسانسور های کششی یا هیدرولیک هستند که برای خدمات دهی نیازی به موتورخانه جداگانه ندارند.
این گونه آسانسور ها نسبت به آسانسور هایی که موتورخانه جداگانه دارند، صدای بیشتری تولید می کنند. امروزه از فناوری ای به نام گیرلس در اینگونه آسانسور ها استفاده می شود که به این گونه آسانسور ها، آسانسور گیرلس بدون موتورخانه(MRL) می گویند.
این گونه آسانسورها برخی از مشکلات آسانسور های روملس را برطرف کرده اند و توانسته اند تا حدودی آن را جبران کنند. در این گونه آسانسور ها، فرد درون آسانسور لرزش و صدایی را احساس نخواهد کرد. همچنین این آسانسور گیرلس بدون موتور خانه می تواند تا ۴۰ درصد انرژی کمتری مصرف کند.
آسانسور مغناطیسی
یکی دیگر از انواع آسانسورها، آسانسورهای مغناطیسی هستند. ریل ها و تجهیزاتی که به دیواره چاه آسانسور با مغناطیس دائم، متصل هستند، به عنوان استاتور موتور و کابین آسانسور نیز به عنوان روتور عمل می کنند. اتصال جریان برق به استاتور، باعث ایجاد میدان مغناطیسی می شود. این میدان مغناطیسی در قسمت هایی قطع و با اتصال جریان برق توسط سیم پیچ های استاتور، سیم پیچ های روتور، باردار می شوند، در نتیجه این امر باعث حرکت کابین آسانسور می شود. آسانسورهای مغناطیسی در مقایسه با آسانسورهای معمولی، ایمنی بیشتری دارند و از نظر قیمت نیز، گران می باشند.
مزایای آسانسور مغناطیسی
- جابجایی راحت افراد
- جابجایی سریع افراد
- مقرون به صرفه بودن
- ایمنی بیشتر
- طول عمر طولانی قطعات
- عدم فرسودگی در زمان کوتاه
- اصطکاک کم
- مصرف برق کمتر
- سر و صدای کمتر
معایب آسانسور مغناطیسی
هم ترین عیب این آسانسور، گران بودن هزینه های تعمیرات آن است. به دلیل مغناطیسی بودن آن، قطعات اگر خراب شوند، هزینه تعمیر و جایگذاری آن نسبت به سایر آسانسورها نسبتا بسیار است.
آسانسور باربری یا حمل بار
آسانسورهای باربری برای حمل اقلام بزرگ یا بارهای سنگین طراحی شده اند. آنها محکم ساخته شده اند و بیشتر از یک آسانسور معمولی مسافری یا خدماتی آسیب می بینند. آنها به روش های متفاوتی عمل می کنند، اغلب از سرعت کندتر و ویژگی های ایمنی دقیق تر برای کاهش خطر تصادفات استفاده می کنند. این آسانسورها برای حمل و نقل مسافر در نظر گرفته نشده اند و طوری طراحی شده اند که شرایط کار سخت تری را تحمل کنند، به همین دلیل است که فضای داخلی آنها بر طراحی مقاوم و دیوارها و کف فولادی سنگین تمرکز دارد تا فضای داخلی جذاب تر.
این آسانسورها ویژگی هایی مانند صفحات و کفپوش های دیواری فولادی و همچنین دروازه های تقویت شده دارند. درها برخلاف افقی به صورت عمودی نیز باز می شوند.
آسانسور خانگی یا تک نفره
در خانه های چند طبقه که راه پله تنها وسیله برای جابه جایی بین طبقات مختلف است، قطعا مشکلاتی برای افراد خانواده به خصوص افراد مسن و معلول وجود دارد که به دلیل محدویت جسمی به سختی می توانند از پله ها بالا و پایین بروند. در چنین مواردی بهترین پیشنهاد نصب آسانسور تک نفره است زیرا نصب آسانسور تک نفره نیاز به تخریب زیادی ندارد و همین موضوع مزیت این نوع از آسانسورها محسوب می شود.
از ویژگی های بسیار مهم آسانسورهای تک نفره، استفاده از جک بالا رونده هیدرولیکی برای جا به جایی است، همین آسانسور تک نفره قابلیت راه اندازی با برق تک فاز را نیز دارد و مصرف برق بسیار پایینی دارد. از دیگر ویژگی های هوم لیفت تک نفره عدم احتیاج به چاله آسانسور، چاهک، سیم بکسل و موتورخانه آسانسور است. به دلیل همین ویژگی ها عملیات نصب آسانسور تک نفره بسیار سریع انجام می شود. این نوع از آسانسورها امکان جابجایی تا ۳۰۰ کیلوگرم را دارند.
اصولا از آسانسور تک نفره در ساختمان هایی که از قبل آسانسور نصب نشده است بسیار استفاده می شود. همچنین از این نوع آسانسورها برای خانه های دوبلکس، رستوران ها، ساختمان های قدیمی و …. نیز استفاده می شود.
نکته بسیار مهم دیگری که در رابطه با آسانسورهای خانگی تک نفره صدق میکند این است که کوچک یا بزرگ بودن ابعاد آسانسور هیچ تاثیری در کیفیت آن نخواهد داشت. قطعات قطعاتی که در ساخت آسانسورهای با ابعاد کوچک هم به کار برده میشود از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
آسانسور های شیشه ای یا به اصطلاح پانوراما به آسانسور هایی گفته می شود که حداقل یک وجه کابین شیشه بوده و نمایی از داخل کابین به سمت بیرون و یا برعکس وجود داشته باشد . سیستم محرکه در آسانسور های پانوراما میتواند از نوع کششی و یا هیدرولیک باشد. تعیین وجوه یا وجوهی از کابین که می بایستی به صورت پانوراما باشد کاملا بستگی به شرایط چاله آسانسور و چیدمان قطعات موجود در چاه خواهد داشت.
آسانسور پلهای
بالابر پله یا آسانسور پلهای در حقیت دستگاهی است که با استفاده از یک موتور و گیربکس، ریل و شانه باعث حرکت یک پلتفرم (صفحه) میشود. این پلتفرم میتواند یک صندلی، یک کفی ویلچربر پله یا یک صفحه قرارگیری پا (برای سرنشین ایستاده) باشد. یک برد الکترونیکی به عنوان مغز دستگاه، فرمان های حرکتی کاربر را تجزیه و تحلیل و سپس به اجرا درمیآورد.
آسانسور پنوماتیک
ماتیک یا خلا، انواعی از آسانسور ها هستند که قیمت کمتری در مقایسه با سایر انواع آسانسور ها داشته و به منظور به کار گیری در ساختمان های ۲ تا ۴ طبقه، استفاده می شوند. آسانسور پنوماتیکی متشکل از یک سیلندر مدور عمودی صاف از جنس ورق های شفاف یا رنگی پلی کربنات، با یک کابین کواکسیال بوده است که حرکت این کابین در جهت بالا و پائین از طریق مکش و فشار هوا انجام می شود. دنده پیستون به صورت کامل وکیوم و دارای مهر وموم می باشد و کابین آسانسور توسط فشار هوا با حرکت جنبشی به سمت بالا برده می شود. گفتنی است نصب این آسانسور ها در مدت ۱ تا ۳ روز انجام می پذیرد.
مزایای آسانسور پنوماتیک
- قابلیت نصب در همه فضا های هندسی (حداقل ۷۵ سانتیمتر فضا لازم دارد) و مناسب برای صندلی چرخدار.
- دارای کابین شفاف شیشه ای با نمای ۳۶۰ درجه.
- ایمن و مدرن.
- قابلیت نصب در مدت کوتاه (۱ الی ۳ روز).
- قابلیت نصب از ۲ الی ۴ طبقه از ۱ الی ۳ نفر.
- قابلیت راه اندازی با برق تک فاز و سه فاز.
- بدون موتورخانه.
آسانسور کارگاهی
به احتمال زیاد تمامی افراد حداقل یکبار پروژه های ساختمانی یا برج سازی بزرگ را در قسمتی از شهر دیده اند.
در زمان های گذشته برای ساخت ساختمان های مختلف از نیرو های انسانی استفاده میکردند که هم هزینه زیادی داشت و هم زمان زیادی لازم داشت اما امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی در تمام زمینه ها مخصوصا ساخت و ساز از دستگاه ها مختلف مانند آسانسور کارگاهی استفاده میکنند که دارای ویژگی ها و قابلیت های زیادی هستند.
آسانسور کارگاهی یک وسیله برای حمل و نقل برای اجسام و افراد است که دارای ایمنی و امنیت بالایی است و میتواند در انجام سریعتر و راحتتر کار ها کمک زیادی کند و به همین علت است که مورد توجه کارفرمایان زیادی قرار گرفته است.
این دستگاه پیشرفته باعث افزایش بهره وری و ایمنی در این پروژه ها میشود و معمولا در پروژه هایی با ارتفاع زیاد مانند برج ها یا ساختمان های بزرگ استفاده میشود تا افراد و اجسام و مصالح به راحتی و با سرعت بیشتری منتقل شوند.
این وسیله باعث میشود کارکنان و کارگران بیشتر انرژی و وقت خود را صرف جلو بردن پروژه کنند و برای جابجایی وسایل صرف نکنند.
آسانسور گیرلس
آسانسورهای بدون گیربکس یا به اصطلاح گیرلس (Gearless) آسانسورهایی هستند که موتور آن ها فاقد گیربکس است و دور فلکه کششی در این آسانسورها به وسیله اینورتر (Inverter) یا درایو کنترل سرعت کنترل می شود. موتورهای آسانسورهای گیرلس معمولاً آهن ربای دائم یا Permanent Magnet هستند که راندمان بیشتری دارند.